موسسه پرورش فرزندان برتر

قسمت اول

فاطمه رجبی فرد

دانشجوی دکتری روانشناسی کودکان

راه رفتن روی نوک پنجه پا(با انگشتان) در کودکان

منظور از راه رفتن روی پنجه عارضه‌ای است که کودک پس از سه سالگی به راه رفتن روی پنجه ادامه می‌دهد. (قبل از سه سالگی این مدل راه رفتن عادی است)کودکان غالباً کف پا را هنگام ایستادن صاف روی زمین قرار می‌دهد، اما برخی ترجیح می‌دهند راه رفتن یا دویدن را روی نوک پنجه انجام دهند. چنانچه کودک عادت راه رفتن روی پنجه را پس از سه سالگی کنار نگذاشت، باید توسط متخصص معاینه شود..

راه رفتن روی نوک پنجه  میتواند دلایل متفاوت زیر را داشته باشد:

الف )کوتاهی پا:

اگر کودک همیشه روی پنجه  قرار می‌گیرد، احتمالاً از مشکلی جسمی، مانند کوتاهی تاندون آشیل یا همان کوتاهی پا، رنج می‌برد که واقعاً به او اجازه نمی‌دهد تا کف پا را صاف روی زمین بگذارد و دامنه حرکتی مچ پا به دلیل آن مشکل محدود شده است.

تشخیص

تشخیص کوتاهی پا توسط متخصص اورتوپد  انجام پذیر است.

درمان

کفش طبی و حرکات اصلاحی

کفش طبی

کفش پوشیدن احتمالاً راه رفتن روی پنجه را اصلاح نمی‌کند؛ با این حال کفش مناسب به کودک کمک می‌کند تا پاشنه‌ها را بیشتر پایین بیاورد. پوشیدن کفش به همراه انجام حرکات اصلاحی میتواند بسیار کمک کننده باشد.

حرکات اصلاحی

پیگیری برنامه تمرین خانگی روزمره برای کودکان مبتلا به عارضه راه رفتن روی پنجه پا بسیار مفید است. کشش عضله‌های ساق پا و تقویت عضله‌های جلوی پا هدف این تمرین‌ها و حرکت‌ها به شمار می‌رود. انجام این تمرین‌ها به کودک کمک می‌کند تا بتواند با پیروی از الگوی معمول راه رفتن، پاشنه به پنجه راه برود.

اگر عضله‌های ساق پای کودک سفت باشد یا حرکت مچ پا محدود شده باشد، متخصصین حرکت‌های کششی خاصی را به والدین آموزش می‌دهند تا در خانه با کودک خود تمرین کنند. کودک پس از انجام این حرکت‌های کششی باید فعالیت‌هایی را انجام دهد که در آن‌ها می‌تواند عضله‌های پایش (عضلات پا در این مرحله افزایش طول یافته) را در موقعیت جدید به کار گیرد.

این حرکت‌ها به شرط مشاهده الگوی راه رفتن روی پنجه کودک، ضروری و سودمند هستند. برای هر سنی حرکت مخصوصی در نظر گرفته می‌شود. مهم‌ترین بخش این برنامه تمرینی به خاطر سپردن این نکته است که کودک باید از انجام این حرکت‌ها لذت ببرد.

ب )فلج مغزی:و خونریزی مغزی:

فلج مغزی گونه‌های متفاوتی دارد که در رایج‌ترین نوع آن، فلج مغزی اسپاستیک (انقباضی)، عضله‌های آسیب دیده سفت می‌شود. احتمال ابتلا به فلج مغزی در کودکانی که پیش از موعد به دنیا می‌آیند، بیشتر است. خونریزی مغزی شایع در میان بسیاری از نوزادان نارس به بخش‌هایی از مغز صدمه می‌زند که کنترل حرکتی را به عهده دارند.

تشخیص

تشخیص فلج مغزی و خونریزی مغزی توسط متخصص مغز و اعصاب انجام میپذیرد.

درمان

فیزیوتراپی و کاردرمانی طبق صلاحدید پزشک متخصص میتواند کمک کننده باشد.

ج )اوتیسم:

یماری اوتیسم (درخودماندگی یا Autism) یکی از بیماری های جدی گروه بیماری های رشدی اختلالات طیف اوتیسم بوده که در اوایل دوره کودکی (معمولا قبل از ۳ سالگی) ظاهر می شود. هرچند علایم و شدت آن در افراد مختلف، متفاوت است، اما همه انواع اوتیسم برتوانایی برقراری ارتباط با دیگران توسط کودک، تاثیر می گذارد.

بنظر می رسدکه یک اختلال در سیستم عصبی که باعث عدم عملکرد صحیح مغز می شود در ایجاد این بیماری مؤثر می باشد. تعداد کودکان مبتلا به اوتیسم در حال رشد است. هرچند درمان و شفای کاملی برای درمان اوتیسم وجود ندارد، اما درمان جدی و بموقع اوتیسم تغییرات بزرگی در زندگی کودکان مبتلا به بیماری ایجاد می‌کند.

این اختلال در بیماران اُوتیستیک باعث می شود که مغز نتواند در زمینه رفتارهای اجتماعی و مهارتهای ارتباطی به درستی عمل کند . کودکان و بزرگسالان اُتیستیک در زمینه ارتباط کلامی و غیر کلامی ‍، رفتارهای اجتماعی ، فعالیتهای سرگرم کننده و بازی دارای مشکل می باشند .یکی از علایم کودکان اوتیستیک راه رفتن روی نوک پنجه ی پا است و امکان دارد این مدل راه رفتن همواره با کودک باشد

تشخیص

شناسایی این اختلال به تشخیص روانپزشکی و روانشناس نیاز دارد.

درمان

کاردرمانی،فیزیوتراپی و در مان های شناختی توسط روانشناس و دارو درمانی برای کاهش نشانه ها کمک کننده میباشد.

د )اختلال یکپارچگی حسی:

یکپارچگی حسی به روندی اطلاق می‌شود که در طی آن مغزتجارب حسی مختلف از جمله بینایی،شنوایی،بویایی،لامسه چشایی و دو حس فرعی به نام وستیبولار و حس عمقی ،را تفسیروسازماندهی می‌کند.خانم آیرز در سال ۱۹۷۲در مورد کودکان دچاراختلالات یادگیری مطرح نمود.یکپارچگی حسی معمولا پایه و اساسی برای رفتارها و یادگیری بسیار پیچیده است گاهی در برخی از افراد یکپارچگی حسی به نحو موثر و صحیحی رشد نمی‌کند.در چنین حالتی مشکلاتی در زمینه‌ی یادگیری،رشد و رفتار حاصل خواهد شد.

اغلب خانواده ها بعد از مشاهده راه رفتن روی نوک پنجه پای کودکان خود، ارزیابی های اولیه پزشکی انجام میدهند و بعد از آنکه اطمینان حاصل میکنند  که مشکل به حیطه پزشکی  مربوط نمیشود ،به دنبال شناسایی عوامل دیگر نمیروند.در صورتی که اگر راه رفتن روی نوک پنجه پا، به علت مشکلات یکپارچگی حسی ایجاد شده باشد و رفع نشود کم کم مشکلات یکپارچگی در مدرسه و اجتماع گریبانگیر کودک میشود و منجر به کاهش اعتماد به نفس و عزت نفس در کودک میشود. لذا شناسایی این اختلال و رفع آن درایجاد مشکلات تحصیلی و انگیزشی در آینده جلوگیری مینماید.

علائمی که در پوستر  زیرمشاهده میکنید نشاندهنده مشکلات حسی می‌باشد:  تشخیص این اختلال توسط متخصص روانشناسی و یا کاردرمانی صورت میگیرد و درمان نیز شامل بازی درمانی و کاردرمانی توسط متخصص آشنا به مشکلات یکپارچگی حسی انجام میشود.