شاهنامه خوانی

چگونه شاهنامه به کودکان آموزش داده می شود؟- هر داستان به صورت دوره ای برگزار می شود. مثلا دوره پادشاهی جمشید، کیکاووس و … گذراندن هر دوره مانند این است که کلیت سرگذشت انسانی تعریف شده و کودک یا نوجوان با داستان همراه می شود. اگر دقت کنیم متوجه می شویم هنگام خواندن شاهنامه بعضی از مفاهیم را به صورت مستقیم دریافت می کنیم و بعضی از مفاهیم به صورت رمز است و رمز باید باز شود. آنچه شاهنامه را بسیار زیبا و دلنشین کرده، همان رمزگشایی آن است. فردوسی نیز در ابیات خود به رمزگردانی شاهنامه اشاره کرده است.
به یکسان روش در زمانه مدان
از او هر چه اندر خورد با خرد
دگر بر ره رمز و معنی برددرباره تاثیر شاهنامه روی افکار و رفتار کودکان و نوجوانان برای مان بگویید.- فضای شاهنامه فضای بزرگی، عزت، اخلاق و جوانمردی است. اگر شاهنامه وارد ذهن کودک یا بزرگسال شود، خود به خود می تواند به عنوان بازدارنده از خطا عمل کند. تکرار چنین داستانی از دوران کودکی می تواند مقام و منزلت انسانی و وارستگی را در انسان شکل دهد. ذهن کودک در حال رشد و شکل گیری است و اگر از همان ابتدا سعی کنیم قوانین و قواعد هنجار مانند پیمان بستن، دلاوری، راستی و درستی، خردورزی، مهر، خدمت و … در ذهن کنجکاو و کاوشگر کودک و نوجوان نقش ببندد، مسائل روانی و تربیتی کودک به سمت و سوی مثبتی سوق پیدا خواهد کرد. بهترین زمان برای یادگیری شاهنامه خوانی زمانی است که جنین داخل رحم مادر است. جنین صدای مادر را می شنود.
بعد از تولد کودک اگر شاهنامه خوانی در خانه مرسوم باشد، کودک نیز به همان سمت گرایش پیدا خواهد کرد. کارگاه های مختلفی برای مادران و کودکان شان وجود دارد که یکی از آنها شاهنامه خوانی است و مادر و کودک می توانند در آن حضور یابند.
نکته مهم دیگر خواندن شاهنامه است. خواندن جملات فاخر، زیبا، آهنگین و دشوار شاهنامه می تواند قدرت کلامی، خواندن متون و ادبیات کودک را تقویت کند. شاهنامه خوانی توأم با نمایش جاذبه بیشتری برای کودکان و نوجوانان دارد و این معلم است که داستان ها را در حد فهم کودکان و به صورت جذاب تعریف کند. این کار حتی قدرت یادگیری و درک و فهم کودکان را افزایش می دهد اما معنای عمیق دیگری هم از شاهنامه خوانی کودکان دریافت می شود و آن تاثیر درازمدت شاهنامه در آینده کودک است که بیشتر مورد توجه ماست. متاسفانه از ناهنجاری های دنیای مدرن امروز، گریزی نیست و همه خواه ناخواه تحت تاثیر آن قرار خواهند گرفت. این خطری است که کودکان ما را در آینده تهدید می کند و باید فکری برای آن کرد.
چگونه می توان با شاهنامه خوانی با ناهنجاری های جامعه مقابله کرد؟
– برای جلوگیری یا کاهش اثر ناهنجاری های جامعه راهی جز بازگشت به آموزش ها و پندهای پیشینیان نیست. شاهنامه به دفعات روی اعمال و رفتار هنجار تاکید می کند و شخصیت های داستان را که خردمندانه عمل می کنند و کارهای نیک انجام می دهند، معرفی می کند. یکی از مهم ترین نکاتی که فردوسی در شاهنامه به آن اشاره می کند، قانون کنش و واکنش است. به این معنا که هر کاری انجام می دهیم، نتیجه آن را در زندگی به شکلی، مشاهده می کنیم. این نکته بارها در طول شاهنامه و با اشعار متفاوت تکرار می شود.
سخن هر چه گویی همان بشنوی

آیا در این کارگاه ها کودکان از نظر سنی تفکیک می شوند و آموزش ها در هر سنی متفاوت است؟- در کارگاه ها کودکان و نوجوانان از نظر سنی تفکیک نمی شوند. درست است که شاهنامه خوانی دشوار است و شاید این طور به نظر برسد که کودکان در سنین مختلف، فهم متفاوتی از موضوع خواهند داشت ولی شاهنامه وزن شعری خاصی دارد که خواندن را بعد از مدتی آسان می کند و دشواری های آن از بین می رود. کلمات نیز طوری هستند که به تدریج در ذهن جا می افتند و خواننده شاهنامه با آن آشنا می شود. هدف ما از آموزش این نیست که اتفاقات ادبی و لفظ و … را مد نظر قرار دهیم.